U nas zapłacisz kartą
Luszczyca u niemowląt - Objawy, Diagnoza i Opieka
Łuszczyca u dzieci. Jak wyglądają objawy?
Na łuszczycę choruje około 2% dzieci. Przebieg tego schorzenia u najmłodszych jest inny niż u dorosłych. Jakie objawy świadczą o łuszczycy u dziecka? Jak ją leczyć?
Łuszczyca (z łac. psoriasis ) to przewlekła, zapalna choroba, która może zająć skórę (najczęściej), paznokcie i stawy. W jej przebiegu naprzemiennie występują okresy zaostrzeń i remisji. Stopień nasilenia objawów może być zróżnicowany – począwszy od niewielkich zmian, aż do rozległych ognisk łuszczycowych, mogących obejmować nawet 90% powierzchni ciała.
U chorych osób proces podziału keratynocytów ulega przyspieszeniu. Czas przejścia komórek z warstwy rozrodczej na powierzchnię skóry w normalnych warunkach wynosi około 26 dni, a u osób chorujących na łuszczycę tylko 4 dni. Objawia się to występowaniem charakterystycznych wykwitów skórnych nazywanych blaszką łuszczycową .
Istnieje kilka odmian klinicznych łuszczycy, które różnią się wyglądem i umiejscowieniem zmian chorobowych. U 30% chorych osób pierwsze objawy łuszczycy występują przed 20. rokiem życia. U dorosłych najczęściej występuje tarczkowa postać schorzenia, w której zmiany skórne przybierają formę zaczerwienionych plam pokrytych nawarstwiającymi się, srebrzystymi łuskami.
Zmiany skórne w przebiegu łuszczycy u dzieci mogą różnić się lokalizacją i wyglądem w porównaniu do obrazu tego schorzenia u dorosłych .
U dzieci cierpiących na łuszczycę:
- częściej występuje świąd skóry,
- wykwity są cieńsze i bardziej miękkie,
- stwierdza się mniejszą ilość łuski,
- zmiany często obejmują twarz (nawet u 46% dzieci, u dorosłych bardzo rzadko), małżowiny uszne oraz okolice zgięciowe.
Wyróżniamy dwa typy łuszczycy:
- typ I (wczesny) – rozwija się przed 40. rokiem życia, osiągając szczyt między 18. a 22. rokiem życia, często występuje rodzinnie i z reguły ma cięższy przebieg z licznymi nawrotami i rozległymi zmianami skórnymi,
- typ II (późny) – rozpoczyna się po 40. roku życia, a szczyt zachorowań przypada na wiek powyżej 55 lat, ma zdecydowanie łagodniejszy przebieg, może wystąpić, nawet gdy w rodzinie nie było żadnego przypadku tej choroby.
Przyczyny łuszczycy
Typowe zmiany łuszczycowe mogą pojawić się na skórze osoby w każdym wieku, zdarza się, że to specyficzne zapalenie skóry rozpoznaje się już u niemowląt. Najczęściej jednak pierwsze objawy łuszczycy pojawiają się pomiędzy 20. a 40. rokiem życia (jest to tzw. I typ łuszczycy). II typ łuszczycy dotyczy osób po ukończeniu 50. roku życia.
Łuszczyca należy do grupy chorób o podłożu autoimmunologicznym i charakteryzuje się uogólnionym procesem zapalnym. Ważną rolę w rozwoju łuszczycy odgrywają czynniki genetyczne oraz bodźce środowiskowe takie jak stres, uraz, infekcje bakteryjne lub grzybicze.
Łuszczyca a dziedziczenie
Łuszczyca jest chorobą dziedziczną, co potwierdza fakt, że jeśli u obojga rodziców rozpoznano łuszczycę, prawdopodobieństwo rozwoju choroby u ich dziecka wynosi około 70%. W przypadku tylko jednego rodzica z łuszczycą dziecko ma około 20% szans, że rozwiną się u niego objawy łuszczycy. Niekiedy dochodzi do przeskoku jednego pokolenia, tzn. zostaje ominięte pierwsze pokolenie, a symptomy łuszczycy rozwijają się w kolejnym (wnuki). Łuszczyca może pojawić się także u osób bez obciążonego wywiadu rodzinnego, gdyż mogą zajść świeże mutacje.
Łuszczyca typu I, czyli objawiająca się pomiędzy 20-40. rokiem życia, dziedziczy się autosomalnie dominująco.
Czy łuszczyca jest zaraźliwa?
Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, zatem nie można się nią zarazić nawet w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą mającą objawy choroby.
Przyczyny łuszczycy u dzieci
Na rozwój łuszczycy mają wpływ czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne .
Około 30% przypadków łuszczycy ma podłoże dziedziczne i występuje rodzinnie. Sposób dziedziczenia jest skomplikowany i obejmuje wiele genów. Jeśli jeden rodzic jest chory, prawdopodobieństwo wystąpienia łuszczycy u dziecka wynosi 25%, natomiast gdy oboje rodziców choruje, ryzyko przekazania potomstwu wadliwych genów wzrasta do 60-70%. W sytuacji, gdy zdrowym rodzicom urodzi się chore dziecko, istnieje 20% prawdopodobieństwa, że kolejne dzieci również zachorują na łuszczycę.
Do rozwoju choroby i nasilenia jej objawów mogą przyczynić się czynniki zewnętrzne :
- przebycie infekcji bakteryjnej (paciorkowiec) lub wirusowej (grypa, ospa wietrzna, opryszczka, półpasiec),
- szczepienia,
- oparzenia (także słoneczne),
- rany i skaleczenia (charakterystyczne dla łuszczycy jest powstawanie zmian w miejscach, gdzie doszło do urazu skóry),
- zmiany hormonalne (okres dojrzewania),
- przyjmowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów,
- stres (czynnik odpowiadający za większość epizodów zaostrzeń choroby),
- utajony stan zapalny, np. próchnica zębów, zapalenie migdałków, zapalenie zatok,
- zakażenie wirusem HIV.
Przebieg łuszczycy
Łuszczycę rozpoznaje się na podstawie obecności charakterystycznych zmian skórnych w typowych lokalizacjach (kolana, łokcie, owłosiona skóra głowy). W sytuacjach wątpliwych lekarz może zalecić wykonanie biopsji i ocenę histopatologiczną wycinka.
Ta choroba skóry przebiega z okresami zaostrzeń objawów i remisji, czyli ustępowania symptomów. Niekiedy okres bez objawów choroby może trwać nawet kilka lat. Odpowiednia pielęgnacja skóry osoby chorej na łuszczycę jest podstawą leczenia choroby i zapobiega powstawaniu nowych wykwitów skórnych. Należy pamiętać także, aby unikać silnego stresu, urazów, infekcji czy rozwoju procesów zapalnych np. próchnicy, gdyż są to czynniki wyzwalające zmiany.
Łuszczyca w ciąży
Przebieg łuszczycy u kobiet w ciąży może być mocno zróżnicowany. Według dostępnych danych w literaturze medycznej szacuje się, że u około 30–40% kobiet będących w ciąży dochodzi do złagodzenia objawów choroby, a u około 20% ciężarnych obserwuje się nasilenie objawów. U pozostałych 40–50% kobiet w ciąży zmiany przebiegają bez zmian ich charakteru i nasilenia. Za czynniki sprzyjające łagodzeniu objawów łuszczycy u kobiet w ciąży uznaje się wzrost stężenia estrogenu i progesteronu oraz zmniejszenie odpowiedzi odpornościowej organizmu.
Należy też pamiętać, że ciąża jest przeciwwskazaniem do niektórych leków standardowo stosowanych w leczeniu łuszczycy (m.in. przeciwwskazane są retinoidy, metotreksat oraz tazaroten). Pozostałe leki (cygnolina, dziegcie, kortykosteroidy, takrolimus, pimekrolimus i cyklosporyna) powinny być stosowane pod ścisłym nadzorem lekarza.
Łuszczyca a inne choroby
Obecny w organizmie stan zapalny, który towarzyszy łuszczycy, może prowadzić do zmian w układzie sercowo-naczyniowym, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, zaburzeń metabolicznych, niealkoholowego stłuszczenia wątroby i wielu innych chorób współistniejących. Osoby z łuszczycą często cierpią też na depresję, która nasilana jest brakiem akceptacji objawów choroby.
Rodzaje łuszczycy u dzieci
Łuszczyca wieku dziecięcego może występować w kilku postaciach klinicznych:
- Łuszczyca plackowata – to najczęściej stwierdzany rodzaj łuszczycy u pacjentów poniżej 18. roku życia. Wykwity przypominają symetrycznie ułożone blaszki o niewielkim stopniu złuszczania. Mogą lokalizować się na głowie, przewodzie słuchowym zewnętrznym i powierzchniach zgięciowych.
- Łuszczyca kropelkowa – ma postać licznych, drobnych, czerwonych plamek zlokalizowanych na tułowiu.
- Łuszczyca owłosionej skóry głowy – taka lokalizacja zmian skórnych w łuszczycy częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców.
- Łuszczyca krostkowa – stanowi mały odsetek przypadków łuszczycy, jednak największe prawdopodobieństwo jej wystąpienia obserwuje się u niemowląt.
- Łuszczyca paznokci – częściej atakuje chłopców, zajęcie paznokci przez łuszczycę stwierdza się aż u 32,2% małych pacjentów.
- Łuszczycowe zapalenie stawów – u dzieci występuje stosunkowo rzadko (dotyczy 1-10% dzieci chorujących na łuszczycę). Zwykle rozwija się między 7. a 13. rokiem życia, a objawy ze strony stawów mogą poprzedzać dolegliwości skórne. Choroba najczęściej atakuje paliczki, stawy krzyżowo-biodrowe oraz przyczepy ścięgien, powodując ich ból. W niektórych wypadkach dochodzi do zapalenia stawów i późniejszej ich deformacji, utrudniającej sprawne poruszanie się. Prawdopodobnie wczesne pojawienie się zmian łuszczycowych na paznokciach zwiększa ryzyko zachorowania na to schorzenie. Aż 63-83% osób cierpiących na łuszczycę paznokci choruje również na łuszczycowe zapalenie stawów.
- Erytrodermia łuszczycowa – dotyka około 3% chorych na łuszczycę. To nasilony stan zapalny wymagający hospitalizacji, obejmujący niemal całą powierzchnię skóry (nawet 80-90%), któremu może towarzyszyć ból, świąd, obrzęk i gorączka. Stanowi wtórne powikłanie łuszczycy, ale może też wystąpić u osób z innymi chorobami przewlekłymi (np. AZS, łojotokowym zapaleniem skóry). Erytrodermia może pojawić się w okresie zaostrzenia łuszczycy, po nagłym przerwaniu leczenia farmakologicznego, w wyniku silnej reakcji alergicznej, przy chorobach nowotworowych lub po poparzeniu słonecznym.
