U nas zapłacisz kartą
Wszechstronne podejście do łuszczyca ddpp pl - Przewodnik dla pacjentów
Rodzaje łuszczycy
Szacuje się, że 9 na 10 osób z łuszczycą ma jej zwyczajną odmianę. Choroba ta występuje jednak w wielu innych rodzajach – niektóre wymagają hospitalizacji.
Łuszczyca zwyczajna
Jest najczęściej występującym typem (zwie się ją również pospolitą) – aż 80-90% chorych ma właśnie tę odmianę. Można ją rozpoznać po wyglądzie zmian chorobowych – łuszczyca zwyczajna charakteryzuje się zmianami wypukłymi, okrągłymi lub owalnymi, pokrytymi białą (srebrzystą) łuską. Obszary zmian na skórze są wyraźnie oddzielone od zdrowej skóry.
Ten typ łuszczycy występuje najczęściej na zewnętrznych częściach nóg, ramion, na kolanach i łokciach, plecach oraz na głowie, choć można go spotkać również na twarzy, dłoniach, stopach oraz na brzuchu. Zmiany skórne, spowodowane przez łuszczycę zwyczajną, możemy całkowicie zniwelować, stosując odpowiednio dobrane preparaty.
fot. Adobe Stock
Łuszczyca plackowata
Zmiany, które się przy niej pojawiają, są duże i zlewają się. Ogniska są okrągłe lub owalne. Mogą dochodzić nawet do 20 cm średnicy.
Łuszczyca kropelkowata (grudkowa)
W tym przypadku zmiany skórne to niewielkie punkty w kształcie kropelek, które pojawiają się na czubku głowy, kończynach, ale także na tułowiu.
Co ciekawe, pojawienie się tego typu łuszczycy może mieć związek z infekcjami gardła (zmiany na skórze może spowodować np. paciorkowe zapalenie gardła). Często grudki można zaobserwować także tam, gdzie skóra uległa urazom mechanicznym.
Łuszczyca krostkowa
Jeśli na skórze obserwujemy nie małe kropelki, ale krostki wypełnione ropą, to może to być objaw łuszczycy krostkowej. Ten typ występuje u zaledwie kilku procent chorych na łuszczycę – niewielkie krostki mogą pojawiać się pod wpływem stresu, przyjmowania niektórych leków, ale przyczyną ich występowania jest także zakażenie.
Jak ją leczyć?
W większości przypadków stosuje się leczenie miejscowe. W bardziej zaawansowanych przypadkach zaś stosuje się terapię skojarzoną.
Leczenie zewnętrzne wykwitów skórnych
W łuszczycy na powierzchni skóry pojawiają się łuski i zrogowaciały naskórek. Do usuwania łusek najczęściej używane są: 5-10% kwas salicylowy oraz maści mocznikowe i solankowe. Jeśli okażą się one nieskuteczne, stosuje się dziegcie. Można je znaleźć w takich preparatach jak: Psorisan, Linola D, Pixolerm, Cocois, Poloris. Skuteczna jest też antralina i cygnolina.
Czasami w leczeniu zmian skórnych dołącza się kortykosteroidy i retinoidy. Przy stosowaniu sterydów w maściach trzeba szczególnie uważać i używać ich tylko na niewielkie obszary i ograniczone ogniska. Jeśli leczenie wcześniej wymienionymi lekami przynosi słabe efekty, dodawane są pochodne witaminy D.
Leczenie zmian obecnych na owłosionej skórze głowy wymaga wcześniejszego umycia włosów. Dopiero wtedy można zastosować maść z kwasem salicylowym 5-10%.
fot. Adobe Stock
Leczenie doustne
Gdy zmiany zajmują duże obszary skóry lub istniejące wypryski nie poddają się leczeniu zewnętrznemu, trzeba wprowadzić leczenie doustne. W tym celu używa się retinoidów, metrotreksatu, hydroksymocznika, cyklosporyny A oraz kwasu fumarowego.
Czasami skuteczne są antybiotyki. Drogim, ale skutecznym leczeniem jest też terapia przy użyciu leków biologicznych.
Wybór terapii uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby, czasu jej trwania i dotychczasowego sposobu leczenia. Inaczej leczone są zmiany świeże, inaczej stare, oporne na wcześniej zastosowane leki. Łuszczyca jest aktywowana czynnikami zewnętrznymi, takimi jak stres czy stan zapalny organizmu, więc ich zmniejszenie lub usunięcie przyśpiesza leczenie choroby.
Leczenie miejscowe
- preparaty keratolityczne zawierające 5–10% kwasu salicylowego lub mocznika – powodują zmniejszenie ilości łusek, poprawiają przenikanie innych preparatów
- dziegcie (pochodne węgla kamiennego) – używane są głównie w postaci maści i past, mają właściwości antyproliferacyjne
- cygnolina – stosowana głównie w tzw. leczeniu minutowym, w stężeniach 0,5-2%, rozpoczynając od małych stężeń i zwiększając je w zależności od reakcji skóry, preparat jest nanoszony na skórę na kilka minut, a następnie zmywany
- glikokortykosteroidy – mają silne właściwości przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunomodulujące, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych związanych z nieprawidłowym stosowaniem tych preparatów, należy je stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza
- analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol) – preparaty te dają dobre efekty terapeutyczne przy mniejszych działaniach niepożądanych w porównaniu z miejscowo stosowanymi kortykosteroidami.
- fototerapia – polega na ekspozycji na światło ultrafioletowe wytwarzane przez specjalne lampy (wykorzystuje się promieniowanie wąskopasmowe UVB 311nm), musi przebiegać pod nadzorem przeszkolonego personelu
- fotochemioterapia – inaczej terapia PUVA (Psoralen Ultra-Violet A), to naświetlanie promieniowaniem UVA po podaniu psolarenu, leku światłouwrażliwiającego
- metotreksat – jest to najczęściej stosowany w łuszczycy lek cytostatyczny, przed jego włączeniem należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne, morfologię krwi z rozmazem, badanie czynności nerek oraz wątroby, RTG klatki piersiowej oraz przeprowadzić ogólne badanie lekarskie, lek może być przyjmowany wyłącznie pod kontrolą lekarza
- cyklosporyna A – to silnie działający lek immunosupresyjny skuteczny we wszystkich postaciach łuszczycy, jednak ze względu na nefrotoksyczność wskazany jest głównie w przypadkach łuszczycy szczególnie rozległej i opornej na inne metody leczenia, podawanie wiąże się z koniecznością monitorowania parametrów laboratoryjnych oraz ciśnienia tętniczego krwi
- retinoidy – normalizują proliferację i różnicowanie keratynocytów oraz ograniczają stan zapalny, wskazane są do stosowania w łuszczycy krostkowej, ponieważ mają działanie teratogenne, kobiety w wieku rozrodczym mogą je przyjmować tylko równocześnie, stosując antykoncepcję, którą muszą utrzymać jeszcze przez 2 lata po zakończeniu leczenia, najczęściej występujące objawy niepożądane to suchość ust, nosa, oczu, błon śluzowych oraz wypadanie włosów
- leki biologiczne – są to preparaty działające na określone cytokiny, które biorą udział w immunopatogenezie łuszczycy, podawane są w iniekcjach, podskórnie lub dożylnie, w ostatnich latach do leków starszej generacji – inhibitorów TNF-α dołączyły inhibitory interleukiny 17 oraz najnowsze, inhibitory interleukiny 23, leki biologiczne są podawane w ramach programów lekowych.
Kto choruje na łuszczycę?
Średnio 30 proc. zdiagnozowanych przypadków łuszczycy dotyczy pacjentów, u których choroba występuje rodzinnie. Wiadomo jednak, że inne czynniki również mogą mieć wpływ na pojawienie się i rozwój choroby.
Łuszczycę łączy się ze:
- stresem (należy do chorób psychosomatycznych),
- otyłością,
- chorobami przewlekłymi (np. cukrzycą i dną moczanową),
- paleniem tytoniu,
- nadużywaniem alkoholu,
- przebytymi infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi (np. angina czy odra),
- działaniem niektórych leków (np. beta-blokerów, niektórych antybiotyków czy sterydów).
Choroba występuje głównie u osób między 10. a 40. rokiem życia (I typ łuszczycy), coraz częściej jednak diagnozuje się ją też u seniorów między 50. a 70. rokiem życia (II typ).
Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie
Łuszczyca jest niezakaźną, przewlekłą, ogólnoustrojową chorobą zapalną, która charakteryzuje się specyficznymi zmianami skórnymi wynikającymi z nadmiernego rogowacenia naskórka.
Dotyczy około 2% populacji w Europie i Stanach Zjednoczonych, w Azji i Afryce występuje rzadziej. Częstość występowania łuszczycy w populacji polskiej określa się na ok. 3%.
- genetyczne – m.in. polimorfizm genu HLA-Cw6
- immunologiczne – zaburzenia funkcjonowania zlokalizowanych w naskórku komórek Langerhansa oraz mechanizmy zależne od limfocytów T, zwłaszcza subpopulacji Th1 i Th17
- środowiskowe – infekcje, niektóre leki (m.in. przeciwmalaryczne, beta-blokery, cymetydyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne), stres, palenie tytoniu, picie alkoholu, ciąża i poród, menopauza.
- typ I wykazuje silny związek z predyspozycją genetyczną, rozpoczyna się zwykle przed 40. rokiem życia, często w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, cechuje go cięższy przebieg w porównaniu z typem II, trudniej reaguje na leczenie
- typ II to tzw. łuszczyca dorosłych, zaczyna się zazwyczaj między 50. a 70. rokiem życia.
Dziedziczenie łuszczycy ma charakter wielogenowy. Ryzyko zachorowania na łuszczycę dziecka zdrowych rodziców wynosi 1–2%, gdy na łuszczycę choruje jedno z rodziców wzrasta do 10–20%, przy obojgu rodzicach chorych na łuszczycę sięga 50–70%.
