U nas zapłacisz kartą
Luszczyca paznokci a stawy - Wpływ na zdrowie i życie codzienne
Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie
Łuszczyca jest niezakaźną, przewlekłą, ogólnoustrojową chorobą zapalną, która charakteryzuje się specyficznymi zmianami skórnymi wynikającymi z nadmiernego rogowacenia naskórka.
Dotyczy około 2% populacji w Europie i Stanach Zjednoczonych, w Azji i Afryce występuje rzadziej. Częstość występowania łuszczycy w populacji polskiej określa się na ok. 3%.
- genetyczne – m.in. polimorfizm genu HLA-Cw6
- immunologiczne – zaburzenia funkcjonowania zlokalizowanych w naskórku komórek Langerhansa oraz mechanizmy zależne od limfocytów T, zwłaszcza subpopulacji Th1 i Th17
- środowiskowe – infekcje, niektóre leki (m.in. przeciwmalaryczne, beta-blokery, cymetydyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne), stres, palenie tytoniu, picie alkoholu, ciąża i poród, menopauza.
- typ I wykazuje silny związek z predyspozycją genetyczną, rozpoczyna się zwykle przed 40. rokiem życia, często w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, cechuje go cięższy przebieg w porównaniu z typem II, trudniej reaguje na leczenie
- typ II to tzw. łuszczyca dorosłych, zaczyna się zazwyczaj między 50. a 70. rokiem życia.
Dziedziczenie łuszczycy ma charakter wielogenowy. Ryzyko zachorowania na łuszczycę dziecka zdrowych rodziców wynosi 1–2%, gdy na łuszczycę choruje jedno z rodziców wzrasta do 10–20%, przy obojgu rodzicach chorych na łuszczycę sięga 50–70%.
Ł uszczyca paznokciowa
Łuszczycę paznokciową trudno ukryć. Czy przebywamy wśród współpracowników, czy w kręgu przyjaciół, dotknięte nią paznokcie są zawsze widoczne. Im bardziej zniekształcone, połamane, przebarwione, tym mocniej cierpią osoby nią dotknięte. Często widocznym zmianom towarzyszą bóle i ograniczenia ruchowe palców, a kiedy dotyczy to palców stóp, nawet chodzenie może się stać problematyczne.
Dla wielu osób dotkniętych tą chorobą codzienne życie staje się męczarnią: według niemieckich badań ok. 50% chorych na łuszczycę cierpi również na skutek zmian paznokciowych (w wypadku formy stawowej nawet 70%). W Niemczech daje to liczbę ok. 1 miliona, a ponieważ Polska ma o połowę mniejszą liczbę mieszkańców, możemy się spodziewać, że na łuszczycę paznokciową cierpi w Polsce mniej więcej 500 tysięcy osób.
Łuszczycowe zapalenie stawów - rozpoznanie
Lekarz najczęściej rozpoznaje łuszczycowe zapalenie stawów, gdy objawy zapalenia stawów wystąpią u pacjenta chorującego na łuszczycę. Jeśli nie ma zmian skórnych, kluczowe są informacje dotyczące występowania łuszczycy w rodzinie lub w przeszłości u pacjenta. Bardzo ważne są takie objawy choroby, jak zmiany na paznokciach, zapalenie przyczepów ścięgnistych, „palce kiełbaskowate” czy zapalenie oka – pomagają one odróżnić łuszczycowe zapalenie stawów od innych zapaleń stawów.
W badaniach laboratoryjnych poszukuje się zwiększonego OB i CRP (świadczących o stanie zapalnym), chociaż u części pacjentów są one prawidłowe. Często wykonuje się inne badania reumatologiczne, takie jak czynnik reumatoidalny (w ŁZS jest z reguły nieobecny, co pomaga w różnicowaniu z innymi zapaleniami stawów) i antygen HLA B27 (często występujący w grupie chorób, do których należy ŁZS, tzw. spondyloartropatii seronegatywnych). Należy również wykonać zdjęcia radiologiczne zajętych stawów (najczęściej rąk i stóp).
U pacjentów z podejrzeniem postaci osiowej wykonuje się badania obrazowe kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych (zdjęcia radiologiczne lub rezonans magnetyczny). W rozpoznawaniu choroby pomocne jest również badanie ultrasonograficzne, które pozwala na stwierdzenie cech zapalenia w obrębie stawów oraz przyczepów ścięgnistych. U pacjentów z objawami zapalenia spojówek lub naczyniówki oka konieczne jest badanie okulistyczne.
Leczenie miejscowe
- preparaty keratolityczne zawierające 5–10% kwasu salicylowego lub mocznika – powodują zmniejszenie ilości łusek, poprawiają przenikanie innych preparatów
- dziegcie (pochodne węgla kamiennego) – używane są głównie w postaci maści i past, mają właściwości antyproliferacyjne
- cygnolina – stosowana głównie w tzw. leczeniu minutowym, w stężeniach 0,5-2%, rozpoczynając od małych stężeń i zwiększając je w zależności od reakcji skóry, preparat jest nanoszony na skórę na kilka minut, a następnie zmywany
- glikokortykosteroidy – mają silne właściwości przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunomodulujące, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych związanych z nieprawidłowym stosowaniem tych preparatów, należy je stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza
- analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol) – preparaty te dają dobre efekty terapeutyczne przy mniejszych działaniach niepożądanych w porównaniu z miejscowo stosowanymi kortykosteroidami.
- fototerapia – polega na ekspozycji na światło ultrafioletowe wytwarzane przez specjalne lampy (wykorzystuje się promieniowanie wąskopasmowe UVB 311nm), musi przebiegać pod nadzorem przeszkolonego personelu
- fotochemioterapia – inaczej terapia PUVA (Psoralen Ultra-Violet A), to naświetlanie promieniowaniem UVA po podaniu psolarenu, leku światłouwrażliwiającego
- metotreksat – jest to najczęściej stosowany w łuszczycy lek cytostatyczny, przed jego włączeniem należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne, morfologię krwi z rozmazem, badanie czynności nerek oraz wątroby, RTG klatki piersiowej oraz przeprowadzić ogólne badanie lekarskie, lek może być przyjmowany wyłącznie pod kontrolą lekarza
- cyklosporyna A – to silnie działający lek immunosupresyjny skuteczny we wszystkich postaciach łuszczycy, jednak ze względu na nefrotoksyczność wskazany jest głównie w przypadkach łuszczycy szczególnie rozległej i opornej na inne metody leczenia, podawanie wiąże się z koniecznością monitorowania parametrów laboratoryjnych oraz ciśnienia tętniczego krwi
- retinoidy – normalizują proliferację i różnicowanie keratynocytów oraz ograniczają stan zapalny, wskazane są do stosowania w łuszczycy krostkowej, ponieważ mają działanie teratogenne, kobiety w wieku rozrodczym mogą je przyjmować tylko równocześnie, stosując antykoncepcję, którą muszą utrzymać jeszcze przez 2 lata po zakończeniu leczenia, najczęściej występujące objawy niepożądane to suchość ust, nosa, oczu, błon śluzowych oraz wypadanie włosów
- leki biologiczne – są to preparaty działające na określone cytokiny, które biorą udział w immunopatogenezie łuszczycy, podawane są w iniekcjach, podskórnie lub dożylnie, w ostatnich latach do leków starszej generacji – inhibitorów TNF-α dołączyły inhibitory interleukiny 17 oraz najnowsze, inhibitory interleukiny 23, leki biologiczne są podawane w ramach programów lekowych.
Jakie są domowe sposoby leczenia łuszczycy?
Kluczowa jest prawidłowa pielęgnacja ciała za pomocą dermokosmetyków. Zaleca się stosowanie emolientów, szamponów, płynów zawierających dziegieć, czy siarkę oraz preparatów o działaniu keratolitycznym (złuszczają zrogowaciały naskórek).
- ogniska zapalne – np. zapalenie zatok, gardła, próchnica
- infekcje
- palenie tytoniu
- wybrane leki – np. glikokortykosteroidy podawane doustnie.
Aby zapobiec suchości skóry, wskazane jest stosowanie odpowiednich emolientów.
Zapamiętaj
- Łuszczyca jest przewlekłą, nawracającą chorobą, na którą choruje około 2% populacji. W jej rozwoju odgrywają rolę czynniki genetyczne i immunologiczne.
- Łuszczyca nie jest zakaźna.
- Do istotnych środowiskowych czynników wyzwalających łuszczycę należą m.in.: infekcje, niektóre leki, stres, palenie tytoniu, alkohol.
- Łuszczycę rozpoznaje się przede wszystkim na podstawie objawów klinicznych (nie istnieją badania krwi specyficzne dla tej choroby).
- Większość pacjentów z łuszczycą o nasileniu łagodnym do średniego można leczyć jedynie preparatami o działaniu miejscowym.
- U części pacjentów łuszczyca wymaga leczenia ogólnego.
Łuszczyca w pytaniach i odpowiedziach
Zobacz także
Łuszczycowe zapalenie stawów Łuszczycowe zapalenie stawów to przewlekła zapalna choroba narządu ruchu. Objawy łuszczycowego zapalenia stawów są bardzo różnorodne - m.in. ból i obrzęk stawów, palce kiełbaskowate, ból przyczepów ścięgnistych, ból kręgosłupa i krzyża. ŁZS najczęściej rozwija się po wystąpieniu łuszczycy skóry. Oprócz zajęcia narządu ruchu i skóry, choroba może dotyczyć też innych narządów i powodować przyspieszony rozwój miażdżycy.