U nas zapłacisz kartą
Nowotwór skóry twarzy - Analiza i Zdjęcia
Nowotwory złośliwe skóry – co warto wiedzieć?
Nie każda zmiana skórna, która występuje przewlekle, jest zmianą nowotworową. Istnieją jednak pewne cechy charakterystyczne raka skóry, które powinien znać każdy z nas, co pozwoli na rozpoznanie choroby we wczesnym stadium oraz wdrożenie skutecznego leczenia.
Raka skóry kojarzymy przede wszystkim z czerniakiem skóry, jednak istnieją także inne nowotwory złośliwe skóry. Na drugim miejscu pod względem występowania jest rak płaskonabłonkowy skóry, pierwsze miejsce zajmuje rak podstawnokomórkowy (BCC).
W przypadku czerniaka mamy do czynienia z nowotworem, który wywodzi się z komórek barwnikowych skóry. Rak płaskonabłonkowy to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonkowych i komórek ulegających rogowaceniu, co powoduje, że związane z nim zmiany, bywają mylnie brane za objawy alergii lub częste dermatozy.
Rak płaskonabłonkowy i rak podstawnokomórkowy to najczęściej diagnozowane nowotwory złośliwe skóry u osób z jasną karnacją. Zauważalna jest szybko rosnąca zachorowalność na te typy nowotworów, co ma związek z działaniem m.in. czynników środowiskowych. W przypadku raka płaskonabłonkowego mamy do czynienia ze zmianą niebarwnikową, co wpływa na jej wygląd. Rak płaskonabłonkowy skóry powoduje przerzuty w okolicznych węzłach chłonnych oraz przerzuty odległe np. do mózgu, płuc i kości. W początkowym stadium rozwoju jest w niemal 100% uleczalny, dlatego powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na każdą niegojącą i powiększającą się zmianę, która powstaje na skórze oraz na granicy skóry i błon śluzowych.
Na rozwój raka kolczystokomórkowego skóry wpływają pewne czynniki ryzyka. Większości z nich możemy uniknąć, redukując w ten sposób związane z wystąpieniem zmian nowotworowych zagrożenie. Usunięcie zmiany nie gwarantuje, że choroba nie ulegnie wznowieniu. Tak jest w przypadku raka płaskonabłonkowego, dlatego po usunięciu zmian chorobowych, konieczne jest systematyczne kontrolowanie stanu zdrowia oraz unikanie czynników, które mogą doprowadzić do ponownego pojawienia się zmian o charakterze nowotworowym.
Rak płaskonabłonkowy skóry
Rak płaskonabłonkowy skóry to złośliwy nowotwór skóry pochodzenia nabłonkowego, który zazwyczaj rośnie powoli, ale ma zdolność do tworzenia przerzutów odległych w innych narządach. Rak płaskonabłonkowy skóry jest zazwyczaj częściowo zbudowany z komórek ulegających rogowaceniu (tj. podobnych do zdrowego naskórka pokrywającego ludzkie ciało). Rak płaskonabłonkowy skóry występuje przede wszystkim u osób rasy białej. Najbardziej dojrzała postać tego nowotworu była dawniej określana jako rak kolczystokomórkowy skóry.
Rak płaskonabłonkowy skóry jest drugim co do częstości (po raku podstawnokomórkowym) nowotworem skóry. Dokładną częstość występowania raka kolczystokomórkowego skóry trudno ocenić, ponieważ wczesne przypadki tego nowotworu często nie są rozpoznawane i zgłaszane do odpowiednich rejestrów zachorowań na nowotwory złośliwe (w Polsce jest to Krajowy Rejestr Nowotworów).
Jak leczy się raka płaskonabłonkowego skóry?
Leczenie większości chorych na raka płaskonabłonkowego skóry polega na prostym chirurgicznym wycięciu zmiany z marginesem (najlepiej około 1 cm, ale w wielu miejscach ciała uzyskanie takiego marginesu bocznego nie jest możliwe, wówczas za wystarczający trzeba uznać margines możliwy do uzyskania). Jeśli po wycięciu zmiany ubytek skóry jest zbyt duży, aby ranę można było zszyć, lekarz operujący wykonuje tak zwaną plastykę – np. przesuwa fragment skóry z sąsiedztwa lub przeszczepia kawałek własnej skóry chorego pobranej z innej okolicy ciała. Takie operacje czasem wymagają znieczulenia ogólnego, ale u znacznej części chorych można je wykonać w znieczuleniu miejscowym.
Jeśli na podstawie wykonanej biopsji cienkoigłowej stwierdza się obecność przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych, konieczne jest chirurgiczne wycięcie odpowiedniej grupy węzłów (np. w pachwinie lub pod pachą albo na szyi).
Uzupełniającą radioterapię stosuje się czasem u chorych, u których operacja nie była doszczętna i nie da się poszerzyć jej zakresu, a także jako uzupełnienie operacji przeprowadzonej z powodu nawrotu choroby lub zajęcia przez nowotwór węzłów chłonnych.
W przypadku obecności przerzutów odległych w innych narządach stosuje się leczenie systemowe (chemioterapię).
Co warto wiedzieć o raku płaskonabłonkowym skóry? – rokowania, kto choruje
Jak już zostało wspomniane, rak płaskonabłonkowy skóry diagnozowany jest przede wszystkim u osób z jasną karnacją. Od wielu lat obserwowany jest wzrost liczby diagnozowanych przypadków tego nowotworu złośliwego, co ma związek m.in. ze zmianą trybu życia oraz „modą” na korzystanie z kąpieli słonecznych oraz solarium. Czynniki ryzyka, które w największym stopniu wpływają na rozwój raka płaskonabłonkowego skóry to m.in.:
- promieniowanie ultrafioletowe,
- jasna karnacja skóry,
- czynniki chemiczne,
- częsta ekspozycja na promieniowanie słoneczne w dzieciństwie,
- uwarunkowania genetyczne,
- przewlekłe leczenie zmniejszające odporność.
Czynnikiem, który zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu płaskonabłonkowego skóry, jest przede wszystkim promieniowanie słoneczne. Nowotwór ten wywodzi się zarówno z komórek nabłonkowych, jak i komórek ulegających rogowaceniu na skutek ekspozycji ciała na promienie słoneczne. Ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego zwiększają również choroby przebiegające z niedoborami odporności na skutek działania procesu chorobowego, stosowanego leczenia farmakologicznego, a także stosowania niektórych procedur medycznych. Odporność ulega znacznemu osłabieniu np. po przeszczepach narządów, co ma związek ze stosowaniem leczenia, które ma na celu uniknięcie odrzucenia przeszczepu. Warto pamiętać, że przewlekłe narażenie skóry na działanie promieniowania UV, a także substancji chemicznych i toksyn, które obecne są np. w dymie papierosowym, zwiększa ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego na skórze oraz na granicy skóry i błon śluzowych. U nałogowych palaczy tytoniu oraz osób nadużywających alkoholu, rak płaskonabłonkowy często powstaje w okolicy warg.
Rak płaskonabłonkowy najczęściej pojawia się u osób w średnim i podeszłym wieku, co ma związek z długotrwałym wpływem na organizm czynników wyzwalających rozwój choroby. Na rozwój nowotworu w szczególności narażone są odsłaniane partie ciała oraz skóra, która ma przewlekły kontakt np. z chemikaliami i innymi substancjami o mutagennym działaniu. Na rozwój raka skóry narażone są także osoby, których skóra ulega częstym uszkodzeniom mechanicznym np. podczas golenia zarostu na twarzy. Rak płaskonabłonkowy może także utworzyć się na podłożu blizn.
Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare)
Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare) jest nowotworem znacznie rzadziej występującym niż rak podstawnokomórkowy. Rak kolczystokomórkowy najczęściej pojawia się u osób w wieku średnim i starszym. Cechuje się szybkim wzrostem i dużą złośliwością, wykazując skłonność do naciekania podłoża (czyli wrastania komórek raka do tkanek położonych pod guzem) i szerzenia się drogą przerzutów. Punktem wyjścia mogą być stany przedrakowe, zwłaszcza rogowacenie słoneczne i róg skórny. Zmiany zlokalizowane są najczęściej na granicy błon śluzowych i skóry (czerwień wargowa – szczególnie wargi dolnej), w okolicach nosa, oczodołów, narządów płciowych. Rak może też lokalizować się na powiekach. Przeczytaj więcej: Rak kolczystokomórkowy powiek
Do objawów niepokojących należy zaliczyć: gwałtowny wzrost masy guza, stwardnienie, tworzenie się owrzodzeń oraz krwawienia. Przebieg raka kolczystokomórkowego jest zależny od umiejscowienia, rozległości i stopnia naciekania podłoża. Skłonność do przerzutów jest znacznie mniejsza w przypadku zmian wywodzących się z rogowacenia słonecznego, a zwiększa się w przypadku rozwoju nowotworu na podłożu owrzodzeń, blizn i przewlekłych stanów zapalnych.
Rak brodawkujący (carcinoma verrucosum)
Rodzajem raka kolczystokomórkowego jest rak brodawkujący (carcinoma verrucosum). To nowotwór występujący na narządach płciowych, w jamie ustnej i w obrębie stóp. W raku brodawkującym stwierdzono wirusy brodawczaka ludzkiego HPV 6 i HPV 11. W przypadku raka brodawkującego umiejscowionego w jamie ustnej istotnym czynnikiem ryzyka jest używanie tytoniu (żucie, wciąganie tabaki do nosa), natomiast w przypadku raka zlokalizowanego na powierzchni podeszwy stopy czynnikiem takim są urazy. Wzrost raka brodawkującego jest bardzo powolny, jego powierzchnia jest pokryta masami rogowymi. Na ogół nie daje przerzutów.
