Rak płaskonabłonkowy g1 - Przegląd objawów, leczenia i perspektyw

Jak wygląda rak płaskonabłonkowy skóry? Leczenie i rokowania

Rak płaskonabłonkowy skóry to jeden z najczęściej występujących nowotworów skóry. Charakteryzuje się m.in. częstymi przerzutami, owrzodzeniami na powierzchni, zaczerwienieniem pokrytym strupem, rzadko kiedy świądem i bólem. W przypadku pojawienia się objawów należy udać się do dermatologa, który zada wiele szczegółowych pytań. Jakie badania wykona specjalista oraz jak przebiega leczenie płaskonabłonkowego raka skóry?

• Odmiany raka płaskonabłonkowego skóry
• Przyczyny raka płaskonabłonkowy skóry
• Czym charakteryzuje się rak płaskonabłonkowy skóry?
• Jak powstaje rak płaskonabłonkowy skóry?
• Jak dochodzi do przerzutów?
• Objawy przerzutów raka płaskonabłonkowego skóry
• Diagnostyka raka płaskonabłonkowego skóry
• Rak płaskonabłonkowy skóry - badania
• Diagnozowania raka płaskonabłonkowego skóry
• Leczenie przerzutów raka płaskonabłonkowego skóry
• Leczenie chirurgiczne raka płaskonabłonkowego skóry
• Radioterapia raka płaskonabłonkowego skóry
  • Działania niepożądane radioterapii

  Rak płaskonabłonkowy, inaczej kolczystokomórkowy (ang. squamous cell carcinoma, SCC) to obok raka podstawnokomórkowego (ang. basal cell carcinoma, BCC), jeden z dwóch, głównych typów nowotworów skóry spotykanych wśród polskiej populacji.

  Rak płaskonabłonkowy płuc: czynniki ryzyka

  Jak wspomniano we wstępie, najważniejszym czynnikiem ryzyka raka płaskonabłonkowego płuc jest palenie tytoniu, zależy ono od okresu palenia, intensywności i wieku rozpoczęcia nałogu zwiększając prawdopodobieństwo choroby nawet kilkudziesięciokrotnie.

  Dym tytoniowy zawiera wiele substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym, a zawartość nikotyny nie ma wpływu na prawdopodobieństwo zachorowania, ponadto nie ma "bezpiecznej" ilości czy czasu palenia.

  U osób, które rzuciły palenie, ryzyko zachorowania spada, mimo to po wielu latach bez papierosów nadal jest ono wyższe niż u tych, którzy nigdy nie palili.

  Groźne jest również bierne palenie, szacuje się, ze nawet połowa osób, które nie paliły czynnie, a zachorowały na raka płaskonabłonkowego była narażona na dym tytoniowy.

  Nie znany jest obecnie wpływ na występowanie raków płuc tak zwanych e-papierosów - są one zbyt krótko dostępne, aby można było wyciągnąć wnioski odnośnie ich wpływu na zdrowie.

  Inne czynniki ryzyka raka płuc mają znacznie mniejsze znaczenie, a należą do nich: predyspozycja genetyczna, ekspozycja na promieniowanie jonizujące (radioterapia), ekspozycja na azbest, czy metale ciężkie.

  

  Jak powstaje rak płaskonabłonkowy skóry?

  Mechanizmy prowadzące do transformacji nowotworowej są następujące. W komórkach naskórka (podobnie jak w większości innych komórek organizmu człowieka) zlokalizowany jest materiał genetyczny uformowany w podwójną nić DNA. Wymienia się szereg czynników mogących wywoływać podobne zmiany, należą do nich:

  • promieniowanie słoneczne,
  • infekcje wirusowe,
  • czynniki mechaniczne i chemiczne.

  Początkowo mutacje są szybko wykrywane i usuwane przez systemy naprawy DNA z zaoszczędzeniem komórki, lub następuje jej zaprogramowana śmierć, tzw. apoptoza. Jednak w miarę zwiększania liczby mutacji i braku możliwości jednoczesnej naprawy, komórka przechodzi w fazę transformacji złośliwej. Skutkuje to:

  • brakiem kontroli nad dzielącą się komórką,
  • jej niezahamowanym wzrostem,
  • powstaniem kolonii (grupy) komórek potomnych o tych samych cechach,
  • a następnie widocznych gołym okiem zmian skórnych.

  Rak płaskonabłonkowy skóry - badania

  Chory zgłaszając się do specjalisty powinien:

  • dokładnie opisać swoje obecne dolegliwości, czy podobne zdarzały się już w przeszłości,
  • wymienić choroby, na które aktualnie cierpi, włączając w to uwarunkowane genetycznie, czy schorzenie pojawiło się u któregoś z członków rodziny,
  • wymienić wszystkie przyjmowane obecnie leki, zdiagnozowane alergie, jeśli tak, to na co.

  Istotnym narzędziem diagnostycznym w przypadku wszystkich schorzeń skóry, nie tylko nowotworowych, jest badanie fizykalne. Konieczne jest, aby pacjent był gotów zaprezentować lekarzowi każdy fragment ciała, nie tylko miejsce występowania zmiany. W ten sposób przeprowadzane jest pełne, prawidłowe badanie dermatologiczne. Oglądaniem i dotykiem specjalista ocenia charakter zmian.

  Szybką, nieinwazyjną oraz prostą metodą diagnostyczną jest dermoskopia. Dermatoskop jest podstawowym narzędziem każdego dermatologa. Na podstawie obrazu dermatoskopowego możliwe jest rozpoznawanie zarówno zmian łagodnych ale także złośliwych, (w tym raka podstawnokomórkowego, kolczystokomórkowego jak i czerniaka).

  Decydującym elementem (tzw. złotym standardem) procesu diagnostycznego jest badanie histopatologiczne pobranego wycinka i wykazanie obecności komórek nowotworowych. Ważna jest też ocena stopnia naciekania, ponieważ wpływa to na wybór leczenia i rokowanie. Zabieg jest całkowicie bezbolesny, poprzedzony podaniem środka znieczulającego (np. lidokainy).

  

  Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego skóry?

  Do najważniejszych czynników sprzyjających zachorowaniu na raka płaskonabłonkowego skóry należą: uwarunkowania genetyczne (mutacje niektórych genów oraz związane z nimi zespoły przebiegające ze zwiększoną skłonnością do występowania różnych nowotworów złośliwych), promieniowanie ultrafioletowe (głównie UVB), ekspozycja na promieniowanie słoneczne (zwłaszcza w dzieciństwie), podeszły wiek (ponieważ uszkadzające działania wielu czynników kumuluje się przez wiele lat życia), płeć męska, jasna karnacja skóry (tzw. fototyp I i II skóry wg WHO), przewlekłe leczenie zmniejszające odporność (stosowane np. u osób, którym przeszczepiono narządy) lub choroby przebiegające z upośledzeniem odporności (np. zakażenie HIV), obecność przez wiele lat rozległych blizn (zwłaszcza po oparzeniach) lub niegojących się ran (np. w przebiegu zespołu pozakrzepowego w nogach).

  Rak płaskonabłonkowy skóry występuje najczęściej na odsłoniętych okolicach ciała: na twarzy, plecach, ramionach lub górnej wardze. Nowotwór ten może przypominać rogowaciejącą, łuszczącą się zmianę, często owrzodzoną i pokrytą strupem, może też przybierać postać guzka, owrzodzenia, grudki, płaskiego lub wyniosłego nacieku itp. Czasem może być źródłem mniej lub bardziej intensywnego krwawienia albo w jego obrębie może sączyć się płyn (jasny, klarowny lub mętny).

  W przypadku podejrzenia raka płaskonabłonkowego skóry należy całą zmianę wyciąć chirurgicznie i zbadać pod mikroskopem (jeśli jej wielkość na to pozwala). Jeśli podejrzana zmiana jest duża, lekarz zazwyczaj pobiera wycinek (tj. wycina w znieczuleniu miejscowym fragment z pogranicza nowotworu i zdrowej skóry).

  Jeśli istnieje podejrzenie zajęcia regionalnych węzłów chłonnych, należy wykonać USG tej grupy węzłów i ewentualnie biopsję cienkoigłową największych węzłów, aby w ten sposób potwierdzić zaawansowanie choroby.

  Ponadto, tak jak w przypadku innych nowotworów złośliwych, w razie potwierdzenia rozpoznania raka należy przeprowadzić odpowiednią diagnostykę obrazową w poszukiwaniu przerzutów odległych.

  

  ---

  płaskonabłonkowy