U nas zapłacisz kartą
Wszystko, co musisz wiedzieć o raku płaskonabłonkowym in situ
Czym jest rak in situ?
Rak in situ (od łacińskiej nazwy określany skrótem CIS) jest miejscową zmianą znajdującą się w obrębie nabłonka. Oznacza to, że w określonym miejscu tworzy się skupisko nieprawidłowych komórek, które zaczynają się w sposób nietypowy namnażać. Naciek taki nie uszkadza i nie penetruje innych tkanek. Granicą dla niego jest błona podstawna nabłonka – zwarta, cienka warstwa tkanki łącznej, która stanowi konstrukcyjną podporę dla komórek. Mogą one na niej tworzyć struktury jedno- lub wielowarstwowe. Rak staje się inwazyjny (naciekający), kiedy nowotwór narusza tę błonę i jego komórki zaczynają przenikać do innych tkanek (np. warstwy mięśniowej szyjki macicy). Rak in situ najczęściej tworzy struktury o płaskiej powierzchni, które mają jednak makroskopowo inny wygląd, niż otaczający je prawidłowy nabłonek. Typowymi elementami może być: pogrubienie nabłonka, przebarwienie lub nieprzejrzystość, twarda powierzchnia, złuszczanie się powierzchownych warstw. W przypadku przewodowego raka in situ gruczołu piersiowego (ductal carcinoma in situ, DCIS) zmiana może przybierać formę niewielkiego guzka o średnicy kilku milimetrów. Przy dokładnym badaniu i dogodnej lokalizacji może on jednak, mimo niewielkich rozmiarów, zostać zauważony.
- hipertrofia – przerost prawidłowego nabłonka, namnażanie się komórek o prawidłowej strukturze, które może wynikać np. z oddziaływania hormonów na nabłonek trzonu macicy,
- dysplazja – w której pojedyncze komórki zdradzają nietypowe cechy, takie jak np. nieprawidłowa wielkość, odmienna od normalnej struktura jądra, zwiększone tempo podziałów,
- atypia – komórki są duże, wielokształtne, o różnej wielkości, struktura i ilość jąder komórkowych może być zmienna, widoczne są cechy chaotycznych, szybkich podziałów,
- transformacja rakowa – widoczne jest znaczne nasilenie zmian atypowych, zaburzeniu ulega cała makroskopowa budowa nabłonka, widoczny jest chaos i liczne nieprawidłowości w podziałach komórkowych.
Jakie jest rokowanie w raku płaskonabłonkowym skóry?
Rak płaskonabłonkowy skóry cechuje się ogólnie dobrym rokowaniem. Szacuje się, że 5 lat od rozpoznania choroby przeżywa >90% chorych. Przerzuty odległe pojawiają się tylko u 3–5% chorych, ale ich wystąpienie bardzo znacznie pogarsza szanse na wyleczenie.
W trakcie badań kontrolnych zaleca się ocenę miejsca wycięcia zmiany pierwotnej oraz wszystkich innych zmian na całej skórze. Należy również dokładnie ocenić stan okolicznych węzłów chłonnych (można rozważyć okresowe badanie USG tych okolic).
Wizyty kontrolne należy powtarzać co 1–3 miesiące przez 2 lata po leczeniu, co 3–12 miesięcy przez kolejne 3 lata, a następnie corocznie (częstość wizyt uzależnia się od zaawansowania i zróżnicowania nowotworu).
Wybrane treści dla Ciebie
Rak płaskonabłonkowy spojówki Rak płaskonabłonkowy spojówki to nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka spojówki. Wyróżnia się dwie postacie raka: przedinwazyjną oraz inwazyjną. Rak płaskonabłonkowy może naciekać sąsiednie struktury oka oraz dawać przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych i przerzuty odległe. Przyczyny rozwoju raka płaskonabłonkowego nie są do końca poznane, jednak wyniki badań wskazują na dużą rolę promieniowania ultrafioletowego (UVA, UVB) oraz zakażeń podtypem 16 lub 18 wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).
Rak przedinwazyjny szyjki macicy
Rak przedinwazyjny szyjki macicy może być rozpoznany w trakcie rutynowych badań profilaktycznych. Widoczne zmiany dają się dobrze zdiagnozować klinicznie podczas kolposkopii, a zlokalizowane w obrębie kanału szyjki mogą być wstępnie rozpoznane dzięki wykonywanemu rutynowo badaniu cytologicznemu. Miejscowe, doszczętne usunięcie zmiany pozwala na eliminację ryzyka rozrostu wykrytego raka in situ i uzyskanie dobrego rokowania.
Rak przedinwazyjny sutka jest schorzeniem, które można wykryć w trakcie badania mammograficznego, ultrasonograficznego lub podczas standardowego badania piersi (którego, mimo dostępności różnych technik obrazowych, nie należy pomijać). Rozpoznanie potwierdza się po wykonaniu biopsji gruboigłowej i przeprowadzeniu oceny histopatologicznej pobranego materiału. O sposobie i rozległości leczenia decyduje zespół onkologiczny, kierując się stanem klinicznym pacjentki i szczegółowym opisem stopnia złośliwości zmian na poziomie komórkowym.
Czym charakteryzuje się rak płaskonabłonkowy skóry?
Wśród charakterystycznych cech raka płaskonabłonkowego wymienia się:
- częste przerzuty (do okolicznych węzłów chłonnych, płuc, mózgu, kości),
- intensywne naciekanie otaczających tkanek,
- przybiera postać drobnych grudek, zaczerwienionych, złuszczających się i pokrytych strupem, następnie zwiększa rozmiary i przybiera formę rogowaciejącą, pacjent często podaje, że zaciął się przy goleniu i do tej pory rana nie chce się zagoić,
- tendencja do rozpadu,
- częste owrzodzenia na powierzchni,
- wałowaty brzeg, brak perełkowatej obwódki,
- świąd, ból, krwawienie,
- występuje zwykle pojedynczo, może pojawiać się w każdym miejscu (ważne: bardzo często rozwija są na granicy skóry i błony śluzowej – okolice warg, narządów płciowych).
Rak płaskonabłonkowy skóry
Rak płaskonabłonkowy skóry to złośliwy nowotwór skóry pochodzenia nabłonkowego, który zazwyczaj rośnie powoli, ale ma zdolność do tworzenia przerzutów odległych w innych narządach. Rak płaskonabłonkowy skóry jest zazwyczaj częściowo zbudowany z komórek ulegających rogowaceniu (tj. podobnych do zdrowego naskórka pokrywającego ludzkie ciało). Rak płaskonabłonkowy skóry występuje przede wszystkim u osób rasy białej. Najbardziej dojrzała postać tego nowotworu była dawniej określana jako rak kolczystokomórkowy skóry.
Rak płaskonabłonkowy skóry jest drugim co do częstości (po raku podstawnokomórkowym) nowotworem skóry. Dokładną częstość występowania raka kolczystokomórkowego skóry trudno ocenić, ponieważ wczesne przypadki tego nowotworu często nie są rozpoznawane i zgłaszane do odpowiednich rejestrów zachorowań na nowotwory złośliwe (w Polsce jest to Krajowy Rejestr Nowotworów).
