Jak pozbyć się łojotoku - Skuteczne metody walki z problemem skórnym

Jak wygląda łojotokowe zapalenie skóry?

Zazwyczaj wczesnym objawem ŁZS jest występowanie łojotoku skóry głowy. Następnie nawarstwiają się tłuste, żółtoszare łuski i strupy oraz pojawia się stan zapalny, a włosy mogą ulec znacznemu przerzedzeniu. Ogniska rumieniowo-złuszczające mogą obejmować brwi, a także nieowłosioną skórę – czoło, fałdy nosowo-wargowe, okolice uszu oraz karku, mostek, fałdy pachowe, pachwiny, okolice pępka i rynnę łojotokową między łopatkami. Zmiany mogą także występować na brzegach powiek. Na skórze pojawiają się ogniska zapalne z widocznymi, drobnopłatowymi złuszczeniami. Odczuwalny może być silny świąd, szczególnie w okolicy owłosionej skóry głowy. Jego nasilenie może zwiększać pot. Łuszczycowe zapalenie skóry nie jest chorobą zagrażającą życiu, a ogólny stan chorego jest dobry. Dermatoza wiąże się natomiast z dużym dyskomfortem chorego, ponieważ zmiany skórne występują w widocznych miejscach na ciele.

Łojotokowe zapalenie skóry często może być mylone z innymi chorobami, w którym występuje złuszczanie naskórka. Głównie jest to łuszczyca, a także egzema, grzybica lub reakcja alergiczna. Jednak zazwyczaj zmiany chorobowe mają inną wielkość, a także charakteryzują się odmiennym obrazem mikroskopowym. W zależności od lokalizacji ŁZS może mieć nieco odmienny wygląd. Na twarzy zmiany lokalizują się głównie na czole (jest to tzw. korona łojotokowa), w fałdach nosowo-barkowych, na brwiach i uszach, tworząc lepkie, żółte strupy. Na szyi pojawiają się zmiany obrączkowate, które często są mylone z grzybicą. W okolicach pach, pachwin, pod piersiami i w okolicach intymnych zmiany przyjmują rozlany charakter o czerwonej barwie, dlatego mogą przypominać drożdżycę. Natomiast na tułowiu pojawiają się okrężne żółto-brązowe plamy, najczęściej w okolicy mostka. Na owłosionej skórze głowy może występować jako łupież lub zmiany zapalne, obejmując całą jej powierzchnię.

W związku z tak różnorodnością zmian w zależności od miejsca występowania każda zmiana skórna powinna być skonsultowana z dermatologiem, który precyzyjnie określi rodzaj schorzenia oraz wdroży właściwe leczenie.

Jak wygląda łojotokowe zapalenie skóry u dzieci?

Łojotokowe zapalenie skóry najczęściej dotyczy osób dorosłych. Może jednak także występować u niemowląt. Nosi wówczas nazwę ciemieniuchy lub łagodnego łojotokowego zapalenia skóry. Najczęściej schorzenie występuje u dzieci do trzeciego miesiąca życia, bardzo rzadko pojawia się w późniejszym wieku (najpóźniej do drugiego roku życia). Ciemieniucha zazwyczaj lokalizuje się w górnej części głowy niemowlęcia (w okolicach ciemiączka) lub w miejscach pieluszkowych. Czasem pojawia się na czole w pobliżu brwi i nosa niemowlęcia. Jest to zrogowaciały, łuskowaty naskórek przypominający tłusty łupież.

Choroba pojawia się na skutek wzmożonej aktywności gruczołów łojowych. Ciemieniucha nie jest schorzeniem zagrażającym życiu lub powodującym ból, stanowi natomiast problem estetyczny. Szacuje się, że choroba dotyka niemal połowę niemowląt z atopowym zapaleniem skóry, nieco rzadziej z łuszczycą. Zmiany skórne mogą się cofać samoistnie i nie mają tendencji do nawrotów, jednak zaleca się konsultację choroby z pediatrą. Przyczyny szuka się w występowaniu Candida albicans na skórze oraz we wpływie androgenów matki. Na rynku można znaleźć liczne preparaty dostępne bez recepty, które pomogą w walce z ciemieniuchą.

Jak pielęgnować skórę z łojotokowym zapaleniem skóry?

Skóra osoby chorej na łojotokowe zapalenie skóry wymaga specjalnej pielęgnacji. W aptekach oraz drogeriach są dostępne liczne preparaty przeznaczone dla osób z tym schorzeniem – często mają w nazwie skrót DS lub DS+. Dostępne są także specjalistyczne płyny do kąpieli, żele oraz kremy do codziennego stosowania. Zaleca się używanie szamponów przeciwłupieżowych zawierających w składzie m.in. kwas salicylowy, siarkę, siarczek selenu, dziegieć, cynk i ketokonazol. Należy je stosować regularnie co najmniej 2 razy w tygodniu.

Osoby chore na ŁZS powinny unikać preparatów z wazeliną, ponieważ może ona pogorszyć stan skóry. Dużym błędem jest także stosowanie kosmetyków do skóry trądzikowej. Łojotokowe zapalenie skóry i skóra przetłuszczająca się znacząco różnią się od siebie, dlatego wymagają innej pielęgnacji.

Rodzaje i objawy łojotoku

Łojotok dotyczy w głównej mierze tych miejsc, w których jest największe nagromadzenie gruczołów łojowych. Z uwagi na lokalizację wyróżnia się więc dwa podstawowe rodzaje łojotoku:

• łojotok skóry głowy,
• łojotok skóry twarzy.

Nie oznacza to jednak, że łojotok nie może występować nigdzie indziej. Często obejmuje też klatkę piersiową, okolice za uszami czy plecy. Rzadko kiedy jest tak, że łojotok ograniczony jest tylko do jednej partii ciała. Zwykle więc dana osoba zmaga się zarówno w łojotokiem twarzy, jak i łojotokiem głowy, choć mogą mieć one różne nasilenie.

Dodatkowy podział łojotoku uwzględnia również charakter wydzieliny pokrywającej skórę, jak i kondycję samej skóry. W takim przypadku łojotok dzieli się na:

• łojotok tłusty (nazywany też suchym) – skóra pokryta jest grubą warstewką łoju, ale sama w sobie jest przesuszona i odwodniona,
• łojotok oleisty – łojotokowi towarzyszy tłusta skóra,
• łojotok płynny – razem z łojotokiem występuje nadmierna potliwość, co w efekcie sprawia, że skórę pokrywa mieszanka łoju i potu.

Głównym objawem łojotoku jest oczywiście wyraźnie widoczna na skórze twarzy i/lub głowy warstewka łoju. Twarz krótko po umyciu zaczyna się nieestetycznie świecić, szczególnie w tzw. strefie T, czyli na czole, nosie i brodzie. Często łojotokowi twarzy towarzyszy trądzik. Łojotok głowy objawia się z kolei zbyt szybkim przetłuszczaniem się włosów, które niedługo po umyciu stają się nieświeże i przylegają do skóry. Razem z łojotokiem skóry głowy z kolei nierzadko współwystępuje łupież.

Nadmiar łoju na skórze jest doskonałą pożywką dla bakterii i grzybów, szczególnie dla drożdżaków Malassezia furfur. Stanowią one naturalny składnik mikrobiomu skóry, jeśli jednak namnoży się ich zbyt dużo, może dojść do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry. Oprócz łojotoku występuje wówczas również stan zapalny i dokuczają takie objawy jak zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie, łuszczenie się skóry.

Jak wygląda leczenie łojotokowego zapalenia skóry?

Głównym celem terapii ŁZS jest zmniejszenie widocznych objawów choroby oraz redukcja nasilenia świądu i rumienia.

Ważne są także działania profilaktyczne, które uniemożliwią nawrót choroby. W leczeniu ŁZS skóry głowy wykorzystywane są preparaty kortykosteroidowe o działaniu przeciwzapalnym – klobetazol, fluocynolon oraz betametazon. Stosowane są także preparaty przeciwdrożdżakowe w postaci kremów, szamponów i maści – cyklopiroksolamina oraz ketokonazol. Poza tym wykorzystuje się leki keratolityczne i cytostatyczne.

Inne substancje wspomagające leczenie skóry głowy to preparaty z siarczkiem selenu oraz dziegciem sosnowym. Lekami podstawowymi w leczeniu ŁZS skóry twarzy są preparaty o działaniu miejscowym, zawierające glikokortykosteroidy o małej lub średniej sile działania, inhibitory kalcyneuryny i pochodne imidazolowe (leki przeciwgrzybicze). Sterydy działają najszybciej, lecz ich stosowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych, takich jak ścienienie skóry lub pojawienie się pajączków naczyniowych. Dlatego można je stosować jako leki drugiego rzutu, a początkowo stosuje się preparaty o najniższej sile działania lub prowadzi się terapię przerywaną.

W leczeniu ŁZS powiek można delikatnie usuwać strupy poprzez przemywanie zmian szamponem dla dzieci lub zawierającym ketokonazol. Znacznie nasilone objawy mogą wymagać zastosowania maści ze sterydami, stwarza to jednak niebezpieczeństwo rozwoju jaskry lub wystąpienia trądziku posterydowego. Stosowane są również pochodne imidazolowe. W leczeniu ŁZS tułowia można stosować kortykosteroidy o średniej sile działania w formie kremu lub maści. Jeśli jednak wymagana jest długotrwała terapia, to zalecane są kremy z pochodnymi imidazolowymi lub preparaty z kliochinolem, gdyż cechuje je niższe ryzyko pojawienia się działań niepożądanych. Łojotokowe zapalenie skóry zazwyczaj można leczyć, stosując preparaty miejscowe. W skrajnych przypadkach wyjątkowo dużego nasilenia objawów można wdrożyć leczenie ogólne, podając doustne leki przeciwgrzybicze oraz retinoid w niskiej dawce w celu zmniejszenia łojotoku.

---