Przyczyny swędzenia skóry głowy i wypadania włosów - Jak sobie z nimi poradzić?
Dlaczego swędzi skóra głowy?
Świąd skóry głowy jest dość powszechną dolegliwością, z którą pacjenci zgłaszają się w pierwszej kolejności do dermatologa. Bez względu na to, czy świąd skóry głowy występuje bez dodatkowych objawów, czy też towarzyszą mu zaczerwienienie, pieczenie, łuszczenie się naskórka, plamy, czy krostki, nigdy nie należy go lekceważyć.
Swędzenie skóry głowy może bowiem niekiedy wskazywać na schorzenia o różnym podłożu, wymagające interwencji lekarza. Przyczynami swędzenia skóry głowy mogą być zarówno choroby skóry, jak i dolegliwości ogólnoustrojowe, czy zaburzenia psychiczne.
Zdarza się jednak również, że ma ono charakter idiopatyczny, czyli pojawia się bez wyraźnej przyczyny.
Od czego swędzi skóra głowy? Wśród częstych przyczyn wymienić można:
- łupież, czyli odmianę grzybicy skóry głowy fachowo określanej łojotokowym zapaleniem skóry,
- inne formy grzybicy skóry głowy, którym towarzyszy świąd, a niekiedy też wypadanie włosów, łuszczenie się naskórka, podrażnienia w okolicach zmian,
- łuszczyca – świądowi towarzyszy wypadanie włosów, pieczenie skóry, zaczerwienione plamy pokryte warstwą łuszczącego się naskórka, które poza obszarem głowy mogą również atakować kolana, łokcie, stopy, plecy, czy dłonie,
- łysienie bliznowaciejące – dość rzadka odmiana łysienia, objawiająca się wypadaniem włosów, uporczywym świądem, pieczeniem i stanem zapalnym,
- nadmierne przesuszenie – sucha swędząca skóra głowy może być efektem niewłaściwej pielęgnacji,
- choroby neurologiczne i schorzenia na tle psychicznym,
- nieodpowiednia higiena i pielęgnacja skóry głowy, używanie źle dobranych kosmetyków,
- uczulenie na składniki kosmetyków do pielęgnacji skóry głowy, bądź podrażnienie spowodowane związkami chemicznymi obecnymi w preparatach fryzjerskich, np. farbach do włosów,
- atopowe zapalenie skóry (AZS) – objawia się świądem skóry, łuszczącymi się zmiany, zaczerwienieniem i przesuszeniem. Schorzenie to należy do przewlekłych alergicznych chorób skóry, głównie o podłożu genetycznym, ale nie bez wpływu czynników psychologicznych (np. w postaci silnego stresu),
- wszawica,
- zapalenie mieszków włosowych, do którego przyczyniają się bakterie. Poza swędzeniem głowy na skórze mogą pojawić się krostki z ropą i zaczerwienie, a niekiedy dolegliwości bólowe.
Swędzenie głowy neurogenne
Swędzenie skóry głowy może być objawem chorób związanych z układem nerwowym: centralnym lub obwodowym. Do takiego rozpoznania skłania występowanie parestezji, niedoczulicy lub przeczulicy i innych objawów neurologicznych. Konieczne jest wykonanie podstawowych badań (morfologii, glukozy), a także badań neurologicznych (EMG, przewodnictwa nerwowego) i obrazowych, np. rezonansu magnetycznego.
Swędzenie głowy może też wynikać z cukrzycy, która z czasem prowadzi do uszkodzenia nerwów obwodowych (neuropatia cukrzycowa). Najczęściej jednak świąd dotyczy w tym przypadku dłoni i stóp.
Także półpasiec, który często ujawnia się na głowie, powoduje neuropatyczne swędzenie skóry. Ten rodzaj swędzenia może dotyczyć 1/3 pacjentów z półpaścem.
Aby wyleczyć swędzenie należy w powyższych przypadkach leczyć choroby podstawowe. Metody zależą od ustalonej przez lekarza przyczyny.
Wszy i świerzb
Przyczyną swędzenia głowy bywają choroby pasożytnicze: wszawica oraz świerzb.
Świąd głowy jest głównym objawem wszawicy, czyli zakażenia skóry spowodowanego działaniem wszy głowowej. Wszy rozmnażają się na owłosionej skórze głowy, a do włosów przymocowując swoje jaja.
Jaja wszy (gnidy), fot. Adobe Stock
Po ukłuciach owadów (wszy żywią się krwią) na skórze pojawiają się rumieniowe swędzące grudki. Najczęściej wszy i gnidy można znaleźć za małżowinami usznymi. Leczenie polega na zastosowaniu preparatów z:
- permetryną (szampon) - niszczy wszy i gnidy, preparat pozostawia się głowie na 10 minut, kurację należy powtórzyć po kilku dniach.
- dimetykonem - preparat zwalcza wszy i gnidy, należy pozostawić go na włosach przez 1 godzinę, a po kilku dniach kurację powtórzyć.
Świąd skóry głowy to również główny objaw świerzbu - zakaźnej choroby wywołanej świerzbowcem ludzkim. Oprócz swędzenia głowy (głównie nocą i wieczorem) występują zmiany skórne: grudki z charakterystyczną zmianą w postaci tunelu łączącego grudki. Świerzb może być rozpoznany tylko w badaniu mikroskopowym. Leczenie świądu głowy w tym przypadku polega na stosowaniu:
- permetryny (szampon),
- leków przeciwhistaminowych,
- emolientów.
Warto dodać, że o ile wszawica dotyczy przede wszystkim dzieci uczęszczających do żłobków, przedszkoli, mieszkających w domach dziecka, o tyle świerzb rozwija się głównie u osób nie zachowujących higieny (np. bezdomnych).